Somber en nat
Het is weer September en de meteorologische zomer is weer voorbij. Tijd voor een terugblik. De afgelopen zomer was niet de beste zomer ooit qua weer. Veel regen, weinig Zon en weinig warmte. Dat is een korte samenvatting van de afgelopen zomer. Maar was dat ook zo?
Zomer
De meteorologische zomer omvat de maanden juni, juli en augustus. Het is een beetje de erfenis van een vreemd gekozen begindatum, waardoor we nu met een weinig logische kalender zitten. Zou het jaar tijdens het begin van de lente beginnen, dan kun je steeds drie opeenvolgende maanden nemen zonder veel af te wijken van de astronomische seizoensindeling.
De meteorologische zomer benadert de drie warmste maanden beter dan de astronomische. Ondanks dat de seasonal lag in de zomer ongeveer anderhalve maand is, (de warmste periode van het jaar is doorgaans begin augustus) is het begin van de zomer beduidend warmer dan het eind van de zomer. De temperatuur zakt na het hoogtepunt snel. Dat is begin november goed merkbaar. Drie maanden na de warmste periode van het jaar en de zomer is al ver weg. Dat in tegenstelling tot begin mei, als het al volop zomer kan zijn.
Data
Ik heb mijn data gejat van het weerstation Uithoorn. Het is een fraaie en overzichtelijke site. Aangezien Uithoorn dichter bij de kust ligt dan bijvoorbeeld De Bilt, is het klimaat ook iets anders. Er is wat meer een zeeklimaat, met wat flauwere zomers en zachtere winters. Verder duurt het ook iets langer voordat de hoogste en laagste temperaturen worden bereikt. Zo is volgens het weerstation de periode 5-8 augustus de warmste periode van het jaar, terwijl dat in De Bilt 30 juli lijkt te zijn.
Juli en augustus doen qua temperatuur weinig voor elkaar onder. In De Bilt is juli de warmste maand, het weerstation Uithoorn is minder uitgesproken. Daar zijn de maanden zijn even warm. Het gekke daarbij is dat augustus overdag hogere temperaturen laat noteren (gemiddeld dagmaximum) dan juli, ondanks dat de zon krachtiger is in juli. Juli heeft daarentegen hogere minimumtemperaturen. Daarmee vormt het koppel juli- augustus een uitzondering op de regel dat de najaarsmaand lagere maximumtemperaturen heeft. Zo heeft juni een gemiddeld dagmaximum van 19,2 graden C, tegenover 18,4 van september. De gemiddelde dagminima zijn met 10,4 (juni) en 10,2 (september) bijna gelijk.
Juni is dus gemiddeld iets warmer dan september, maar beduidend kouder dan juli en augustus. Juni hoort niet helemaal bij de zomermaanden, hoewel de maand de "zomermaand" wordt genoemd en voor minstens 30% van de tijd ook daadwerkelijk "zomer" is. september, met 70-75 % "zomer" wordt zelfs al "herfstmaand" genoemd. Eigenlijk zijn er maar dus twee "echte" zomermaanden.
2003 - 2008
Dat juni de laatste jaren meer indruk maakt, is te zien in de data van 2003 t/m augustus 2008. De gemiddelde temperatuur is det laatste tijd flink omhooggegaan:
Het is weer September en de meteorologische zomer is weer voorbij. Tijd voor een terugblik. De afgelopen zomer was niet de beste zomer ooit qua weer. Veel regen, weinig Zon en weinig warmte. Dat is een korte samenvatting van de afgelopen zomer. Maar was dat ook zo?
Zomer
De meteorologische zomer omvat de maanden juni, juli en augustus. Het is een beetje de erfenis van een vreemd gekozen begindatum, waardoor we nu met een weinig logische kalender zitten. Zou het jaar tijdens het begin van de lente beginnen, dan kun je steeds drie opeenvolgende maanden nemen zonder veel af te wijken van de astronomische seizoensindeling.
De meteorologische zomer benadert de drie warmste maanden beter dan de astronomische. Ondanks dat de seasonal lag in de zomer ongeveer anderhalve maand is, (de warmste periode van het jaar is doorgaans begin augustus) is het begin van de zomer beduidend warmer dan het eind van de zomer. De temperatuur zakt na het hoogtepunt snel. Dat is begin november goed merkbaar. Drie maanden na de warmste periode van het jaar en de zomer is al ver weg. Dat in tegenstelling tot begin mei, als het al volop zomer kan zijn.
Data
Ik heb mijn data gejat van het weerstation Uithoorn. Het is een fraaie en overzichtelijke site. Aangezien Uithoorn dichter bij de kust ligt dan bijvoorbeeld De Bilt, is het klimaat ook iets anders. Er is wat meer een zeeklimaat, met wat flauwere zomers en zachtere winters. Verder duurt het ook iets langer voordat de hoogste en laagste temperaturen worden bereikt. Zo is volgens het weerstation de periode 5-8 augustus de warmste periode van het jaar, terwijl dat in De Bilt 30 juli lijkt te zijn.
Juli en augustus doen qua temperatuur weinig voor elkaar onder. In De Bilt is juli de warmste maand, het weerstation Uithoorn is minder uitgesproken. Daar zijn de maanden zijn even warm. Het gekke daarbij is dat augustus overdag hogere temperaturen laat noteren (gemiddeld dagmaximum) dan juli, ondanks dat de zon krachtiger is in juli. Juli heeft daarentegen hogere minimumtemperaturen. Daarmee vormt het koppel juli- augustus een uitzondering op de regel dat de najaarsmaand lagere maximumtemperaturen heeft. Zo heeft juni een gemiddeld dagmaximum van 19,2 graden C, tegenover 18,4 van september. De gemiddelde dagminima zijn met 10,4 (juni) en 10,2 (september) bijna gelijk.
Juni is dus gemiddeld iets warmer dan september, maar beduidend kouder dan juli en augustus. Juni hoort niet helemaal bij de zomermaanden, hoewel de maand de "zomermaand" wordt genoemd en voor minstens 30% van de tijd ook daadwerkelijk "zomer" is. september, met 70-75 % "zomer" wordt zelfs al "herfstmaand" genoemd. Eigenlijk zijn er maar dus twee "echte" zomermaanden.
2003 - 2008
Dat juni de laatste jaren meer indruk maakt, is te zien in de data van 2003 t/m augustus 2008. De gemiddelde temperatuur is det laatste tijd flink omhooggegaan:
Temperatuur 2003-2008 vergeleken met langjarig gemiddelde
De temperatuur steeg vooral in het voorjaar. In het najaar is minder sprake van opwarming. Behalve opwarming is er blijkbaar ook sprake van een afgenomen seasonal lag. Dit is al in de zomer te zien: de maand juli is duidelijk de warmste en juni is ingelopen op augustus.
Download GemTemp0308.txt
De vraag die ik mijzelf stelde was: in hoeverre is deze waargenomen opwarming statistisch te verklaren? Ik liet Excel de standaarddeviatie berekenen van de data, om vervolgens met de wortel n-wet de overschreidingskans te bepalen. Dat leverde de volgende grafiekjes op:
De temperatuur steeg vooral in het voorjaar. In het najaar is minder sprake van opwarming. Behalve opwarming is er blijkbaar ook sprake van een afgenomen seasonal lag. Dit is al in de zomer te zien: de maand juli is duidelijk de warmste en juni is ingelopen op augustus.
Download GemTemp0308.txt
De vraag die ik mijzelf stelde was: in hoeverre is deze waargenomen opwarming statistisch te verklaren? Ik liet Excel de standaarddeviatie berekenen van de data, om vervolgens met de wortel n-wet de overschreidingskans te bepalen. Dat leverde de volgende grafiekjes op:
In deze grafiekjes is de opwarming te zien. Links is de afwijking t.o.v. het gemiddelde te zien, met de berekende standaarddeviatie. Uit die data is in het middelste grafiekje te zien hoe groot de kans is dat de waargenomen opwarming toeval is. In oktober en december is deze kans nog zo'n 20%, in het voorjaar bijna nul procent. Het rechter grafiekje geeft de kans weer dat een specifieke maand warmer wordt dan gemiddeld. Die kans is gemiddeld een procentje of tachtig, wat wel betekent dat er jaarlijks ongeveer twee maanden kouder zullen zijn dan gemiddeld.
Verouderde data
De data die tegenwoordig gebruikt wordt, stamt uit de periode 1970 tot nu ongeveer. Die data geeft structureel te lage temperaturen. Vaak tellen de afgelopen jaren nog niet of te weinig mee. Daarom is het misschien beter om een soort ratingsysteem te maken, waarin het laatste jaar zwaarder meetelt. Bijvoorbeeld dat het afgelopen jaar voor x procent meetelt en het jaar daarvoor voor x-1 procent enz. Op die manier wordt het huidige klimaat beter voorspeld.
Momenteel zitten die getallen er gewoon één tot drie graden naast. Dat is veel te veel. Zeker als je bedenkt dat de gemiddelde temperatuur in een maand over de jaren heen vrij constant is. Door deze oude data is het altijd wel warmer dan gemiddeld. Maar dat komt dus omdat "gemiddeld" niet het gemiddelde is!
Zomer 2008
Daarom de data van de afgelopen zomer. Een interessant fenomeen is de gemiddelde temperatuur:
Maand, Langjarig gemiddelde, Gemiddelde 03-08, Gemiddelde 2008
Juni 15 17,1 16,5
Juli 17,1 18,7 17,8
Augustus 17,1 17,8 17,2
De zomer was dus wel warmer dan gemiddeld, maar niet warmer dan de afgelopen jaren. Ik moet nog even wat kwijt over die lezing van Erwin Kroll. Hij had het erover dat het hier zonder de golfstroom zo'n drie graden kouder zou worden. Het zou dan gemiddeld zo'n veertien graden worden in de zomer. Daarbij vergat hij wel dat het dan overdag beslist warmer is. Een gemiddelde van 14 graden C is normaal voor september, een maand die ook heel wat warmte kan brengen.
Qua temperatuur scoorde de zomer een vijfje of misschien een mager zesje. Qua zonneuren deed de zomer het iets slechter dan gemiddeld en dat kwam uiteraard door augustus. Zowel in juli als in augustus regende het veel, wat er voor zorgde dat de totale neerslag van 318 mm (tegen 194 mm normaal) de verdamping overtrof. De zomer van 2008 zorgde dus voor een redelijk uniek neerslagoverschot (althans in Uithoorn.)
Juni 15 17,1 16,5
Juli 17,1 18,7 17,8
Augustus 17,1 17,8 17,2
De zomer was dus wel warmer dan gemiddeld, maar niet warmer dan de afgelopen jaren. Ik moet nog even wat kwijt over die lezing van Erwin Kroll. Hij had het erover dat het hier zonder de golfstroom zo'n drie graden kouder zou worden. Het zou dan gemiddeld zo'n veertien graden worden in de zomer. Daarbij vergat hij wel dat het dan overdag beslist warmer is. Een gemiddelde van 14 graden C is normaal voor september, een maand die ook heel wat warmte kan brengen.
Qua temperatuur scoorde de zomer een vijfje of misschien een mager zesje. Qua zonneuren deed de zomer het iets slechter dan gemiddeld en dat kwam uiteraard door augustus. Zowel in juli als in augustus regende het veel, wat er voor zorgde dat de totale neerslag van 318 mm (tegen 194 mm normaal) de verdamping overtrof. De zomer van 2008 zorgde dus voor een redelijk uniek neerslagoverschot (althans in Uithoorn.)
De zomer van 2008 was vooral qua nachttemperatuur warmer dan het langjarig gemiddelde. Verder werd de zon gedurende de zomer steeds minder vaak zichtbaar.
Oorzaken
Hoe kwam het dat de zomer zo "slecht" was? Een van de oorzaken was het hogedrukgebied bij de Azoren, dat er nu een keer niet was.
Daardoor was het weer hier onstuimig. Verder zijn er misschien nog een paar dingen, die ik niet helemaal kan plaatsen.
* Zonneactiviteit - De zon heeft momenteel bijna geen zonnevlekken. Deze lage activiteit is wel eens gelinkt aan koude periodes, maar het fijne weet ik er niet van. Misschien heeft het meegespeeld.
* Zeewater - Hoge zeewatertemperaturen zorgen voor meer neerslag dan gedacht, aldus het KNMI. In een eigen onderzoek kwamen ze tot die conclusie. Aangezien het zeewater net als de rest van de aarde opwarmt, is te verwachten dat het meer gaat regenen. Zoals in deze zomer dus.
Documenten:
Tot slot een aantal downloadbare bestanden met de data die ik hierboven heb genoemd. Verder nog een vergelijking van het weer van september 2006 t/m augustus 2007 met het weer van september 2007 t/m augustus 2008. Het eerste jaar is ontzettend warm, het tweede jaar is beduidend koeler.
Download Augustus2008.xls Download Zomer08.xls Download Data0608.xls
Geen opmerkingen:
Een reactie posten